شیخ شهاب‌الدین سهروردی فیلسوف مشهور جهان اسلام در قرن ششم هجری، حکمتی بر پایه‌ی نگرش‌های پادشاهان ایران و اصول عرفانی تأسیس نمود که حکمت اشراق نام داشت. مطابق عقاید شیخ شهاب‌الدین مبنای زیبایی براساس ادراک خیالی و احساسی یک هنرمند است. او هنرمندان را حکیمانی می‌داند که خالق اثراتی مبتنی بر ادراک و شهود حقیقت‌های عالم مثال هستند؛ فضایی متفاوت با عالم جسمانی و مادی!

این فضای عرفانی در هنرهای سنتی ایران مانند معماری، نگارگری، شعر، موسیقی و… دیده می‌شود. موسیقی سنتی ایران متناسب با روحیات درونی انسان است که منجر به ارتباطات قلبی و عرفانی هنرمند خواهد شد. حکمت اشراق سهروردی با استفاده از مبانی حکمت اسلامی، عرفانی و اشراقی و همچنین عقاید حکمای قبل ایران، دربردارنده‌ی مضامین و اندیشه‌های حکمی – اسلامی است که می‌تواند مبنای مناسبی برای بررسی اندیشه‌ها و مبانی حکمی موجود در هنرهای سنتی مانند موسیقی سنتی ایران محسوب شود.

نقد و بررسی کتاب زیبایی شناسی موسیقی

بخشی از کتاب تحلیل زیبایی شناسی موسیقی دستگاهی ایران pdf دانلود: عشق، عکس‌العملی است که انسان در مقابل زیبایی از خود نشان می‌دهد. لذا فرایندی زیبایی‌شناسانه است که مشاهده و درک جمال معشوق که محمل زیبایی است و وصل عاشق به آن سبب لذت و شادی در وی می‌شود و عدم وصل و دوری از او سبب اندوه و حزن عاشق می‌شود. افلاطون می‌گوید: «وقتی که بال‌های نفس در حال جوانه زدن و روییدن است، نفس را چشم به زیبایی معشوق می‌افتد و ذرات ریز و گرمی به او هجوم می‌کنند. این است آنچه هیجان می‌خوانیم و او از جنس این ذرات، گرم و تازه می‌شود و شعف جانشین درد و رنج او می‌شود. اما همین که معشوق از او دور می‌شود رطوبتی که نمو بال‌ها را آسان می‌کرد خشک می‌شود و فشار هیجان نبض را تند به تپش می‌اندازد تا این‌که سراسر نفس دچار اضطراب و شکنجه می‌شود.